Οι 15 πληγές της κυβέρνησης Σημίτη

   Η Κυβέρνηση, όχι μόνο δεν τόλμησε να προωθήσει τις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η νέα εποχή, αλλά μετέθεσε τα μεγάλα προβλήματα του χτες στο σήμερα και συνεχίζει να τα μεταθέτει στο αύριο. Οι δείκτες, τους οποίους συνήθως αρέσκεται να επικαλείται η Κυβέρνηση, είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικοί.

Σήμερα η Ελλάδα:

1.      Είναι τελευταία, μεταξύ των «15» στην ανταγωνιστικότητα, τελευταία στις διαρθρωτικές αλλαγές και προτελευταία στην παραγωγικότητα.

2.      Παρουσιάζει συνεχή διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο σε δύο χρόνια (1999-2001) αυξήθηκε κατά 68%. Πέρυσι ο όγκος των εξαγωγών μας (με βάση τα στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε.) μειώθηκε κατά 15%. Εξάγουμε λιγότερα προϊόντα και υπηρεσίες από το Λουξεμβούργο των 400.000 κατοίκων. Εξάγουμε 6,5 φορές λιγότερα από τη Δανία και 5,5 φορές λιγότερα από τη Φινλανδία που έχουν μικρότερο πληθυσμό.

3.      Οι ξένες επενδύσεις είναι οι χαμηλότερες ανά κεφαλή σε όλη την Ευρώπη. Υπάρχει επενδυτική άπνοια και καθήλωση των άμεσων ξένων επενδύσεων, κοντά στο μηδέν. Κι αυτό οφείλεται βέβαια στην υπερφορολόγηση, την απουσία αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών, την έλλειψη θεσμικού πλαισίου υγιούς ανταγωνισμού. Οφείλεται, όμως και στην πρωτόγνωρη έκρηξη της διαφθοράς, την πολυνομία, τη γραφειοκρατία. Σχεδόν παντού στις υπηρεσίες χορήγησης των κάθε λογής αδειών, στις εφορίες, στη διαδικασία κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, το απλωμένο χέρι του πιο νοσηρού κατεστημένου απαιτεί μίζα και χρονόσημο. Και όλα αυτά -όπως επισημαίνεται ξεκάθαρα σε πρόσφατες μελέτες του ΕΛΚΕ- αποτελούν σοβαρούς ανασταλτικούς παράγοντες σε κάθε επενδυτική πρωτοβουλία. Και όμως ! Αντί να προβληματιστεί η Κυβέρνηση, για τα παρακμιακά αυτά φαινόμενα, αποφάσισε να σπάσει το θερμόμετρο που είχε επισημάνει τη νοσηρότητα του κλίματος. Απέλυσε -και μάλιστα κατά τον πλέον άκομψο τρόπο- το Πρόεδρο του ΕΛ.ΚΕ. Και αυτό είναι πρωτίστως πρόβλημα πολιτικό. Πρόβλημα μιας Κυβέρνησης που στηρίζεται στο κατεστημένο και επιμένει να το στηρίζει σε βάρος της κοινωνίας, αλλά και της οικονομίας.

4.      Την ίδια στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σ' ό,τι αφορά τις περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες. Τρεις από τις εφτά πιο φτωχές περιφέρειες της Ευρώπης είναι στη χώρα μας και ένα στα τέσσερα νοικοκυριά ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

5.      Το εισόδημα του αγροτικού κόσμου μειώνεται συνεχώς και εξαντλούνται τα όρια της αντοχής του.

6.      Μειώνονται δραματικά -ιδίως μετά την κατάρρευση του Χρηματιστηρίου- οι αποταμιεύσεις. Αντίθετα αυξάνονται ραγδαία -υπερπενταπλασιάστηκαν κατά την τελευταία εξαετία- τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στις Τράπεζες. Ο κόσμος ζει με δανεικά. Δίπλα στο τεράστιο δημόσιο χρέος έχουν πλέον και ένα ιδιωτικό χρέος που διογκώνεται επικίνδυνα.

7.      Έτσι ακριβώς «ζει» και το ελληνικό δημόσιο. Παρά τους τεράστιους κοινοτικούς πόρους, την αβάσταχτη για τους πολλούς υπερφορολόγηση, αλλά και την εκποίηση δημόσιας περιουσίας το δημόσιο χρέος γνωρίζει νέα ύψη. Η Ελλάδα εφόσον συνυπολογιστούν και τα κρυφά χρέη που δημιούργησε και δημιουργεί η Κυβέρνηση, έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη. Η λεγόμενη δημιουργική λογιστική έχει ήδη προσλάβει τερατώδεις διαστάσεις, γεγονός που επισημαίνεται από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και από την Ε.Ε. που ήδη υποδεικνύει την ανάγκη αναπροσαρμογής του δημόσιου χρέους. Η Κυβέρνηση, κατά πάγια πλέον πρακτική μεταφέρει βάρη του παρόντος στο επόμενο διάστημα και καταναλώνει σήμερα έσοδα του μέλλοντος. Και αυτό αποτελεί νάρκη στην πορεία της χώρας.

Αποκαλύπτει μια Κυβέρνηση σε πλήρη διαχειριστική αδυναμία, χωρίς συναίσθηση ευθύνης για τα χρόνια που έρχονται. Την ίδια πρακτική ακολουθεί η Κυβέρνηση και στο Ασφαλιστικό. Αφού για σχεδόν δέκα χρόνια αρνούνταν να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του κράτους προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία βρήκε τώρα τη ...«λύση» του δανεισμού. Δάνεια, με τη μορφή ομολόγων γι' αυτά που έπρεπε να δώσει και δεν έδωσε ως τώρα. Δάνεια και για τις ανάγκες του παρόντος και του μέλλοντος. Πωλούν υποσχέσεις και στέλλουν το λογαριασμό στους επόμενους. Η χειρότερη μορφή λαϊκισμού.

8.      Την ίδια στιγμή κι ενώ μιλούν για κοινωνικό κράτος, η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις των «15» σ' ό,τι αφορά τις κρατικές δαπάνες για την Υγεία και την Παιδεία και πρώτη στις ιδιωτικές. Οι ιδιωτικές δαπάνες για Υγεία και Παιδεία προσεγγίζουν τα 4 τρις δρχ. Ένας ακόμη μύθος καταρρίπτεται.

9.      Η ανεργία (αξιόπιστος δείκτης της οικονομικής δυναμικής και κοινωνικής πραγματικότητας) βρίσκεται στα μεγαλύτερα ύψη των τελευταίων 30 χρόνων. Με βάση τα στοιχεία της EUROSTAT, το Δεκέμβριο του 2001, η ανεργία στη χώρα μας ανερχόταν στο 10,7% του ενεργού πληθυσμού, τρεις ποσοστιαίες μονάδες ψηλότερα από το μέσο όρο στην Ευρωζώνη. Έχουμε, μαζί με την Ισπανία, το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας σε όλη την Ευρώπη. Υπάρχει όμως μια διαφορά μεταξύ των δυο χωρών. Ενώ κατά την τελευταία εξαετία η ανεργία στην Ισπανία μειώθηκε κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες, στη χώρα μας αυξήθηκε από το 7,5% στο 11%.H Κυβέρνηση προσποιείται βέβαια ικανοποίηση για μία οριακή μείωση της ανεργίας κατά το τελευταίο διάστημα.

Η αλήθεια όμως είναι ότι μειώθηκε η απασχόληση. Ακόμη και τα επίσημα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με το 1998. Φοβούμαστε λοιπόν ότι πέρα από τα κρυφά χρέη, η Κυβέρνηση αυτή θα κληροδοτήσει και μια κρυφή ανεργία.

10.     Την ίδια στιγμή τα επίσημα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι στόχοι του προϋπολογισμού δεν επιτυγχάνονται. Τα έσοδα αποδεικνύονται λιγότερα από τα προβλεπόμενα και τα έξοδα πολύ περισσότερα.

11.     Ο δομικός πληθωρισμός ξεπερνά τουλάχιστον κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες το μέσο επίπεδο στο χώρο της Ευρωζώνης, διαβρώνοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.

12.     Η πλήρης διαχειριστική ανεπάρκεια της Κυβέρνησης αποκαλύπτεται, προπάντων, μέσα από τις αδυναμίες απορρόφησης των κοινοτικών πόρων που δικαιούται η χώρα μας.

      Η υλοποίηση του Γ' ΚΠΣ καρκινοβατεί. Μεγάλα επιχειρησιακά προγράμματα όπως η «Κοινωνία της Πληροφορίας» και η «Ανταγωνιστικότητα» έχουν βαλτώσει. Ο κίνδυνος να απολεσθούν πολύτιμοι κοινοτικοί πόροι είναι υπαρκτός και εξαιρετικά σοβαρός. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (όπως φαίνεται μέσα από τις πρόσφατες επιστολές Μπαρνιέ προς τον Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους Υπουργούς) επισημαίνει τεράστια προβλήματα, ανεπάρκεια των μελετών και σοβαρές υπερβάσεις των αρχικών προϋπολογισμών. Οι έλεγχοι από τις υπηρεσίες της Επιτροπής δείχνουν ότι σε κάθε ένα από τα 4 έργα που εξετάστηκαν, η δημοπράτηση έχει γίνει με βάση μη «ολοκληρωμένες τεχνικές μελέτες».

      Οι μεθοδεύσεις που ακολουθούνται - όπως άλλωστε επισημαίνει και το Ελεγκτικό Συνέδριο - καταλήγουν ουσιαστικά σε απευθείας αναθέσεις. «Η σύναψη μιας σύμβασης», υπογραμμίζει ο Κοινοτικός Επίτροπος, «δεν είναι το τέλος μιας διαδικασίας», αλλά «η αρχή μιας διαπραγμάτευσης, η οποία οδηγεί στην απευθείας ανάθεση, χωρίς ανοικτό διαγωνισμό, σημαντικών επιπρόσθετων χρηματοδοτήσεων».

13.     Την ίδια στιγμή, σε μεγάλες ΔΕΚΟ αυξάνεται το έλλειμμα, ενώ σε άλλες (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ΟΤΕ), βασιλεύει η αδιαφάνεια στις προμήθειες και τις επενδύσεις τόσο στις εγχώριες όσο και στις διεθνείς δραστηριότητές τους. Αντί για αποκρατικοποιήσεις έγιναν κάποιες μίζερες μετοχοποιήσεις. Αντί να υπάρξει άρση των κρατικών μονοπωλίων και απελευθέρωση της αγοράς, υπήρξε εγκλωβισμός σε μια πρακτική εκποίησης δημόσιας περιουσίας για εισπρακτικούς και μόνο λόγους.

Μετοχοποιήσεις που γίνονται για καθαρά εισπρακτικούς σκοπούς βαφτίζονται «ιδιωτικοποιήσεις», όπως έγινε πρόσφατα με τη διάθεση του 8% του ΟΤΕ και εξαγγέλθηκε ότι θα γίνει με τον ΟΠΑΠ και τη ΔΕΗ, στους επόμενους μήνες. Οι ιδιωτικοποιήσεις χωρίς πρόγραμμα, είτε καταλήγουν σε φιάσκο είτε σύρονται επί μήνες για να μεταλλαχθούν τελικά (κάτω από αδιαφανείς διαδικασίες) σε επιδότηση των αγοραστών με την ανάθεση κρατικών προμηθειών.

Χαρακτηριστική -άλλ' όχι μοναδική- είναι η περίπτωση των Ελληνικών Ναυπηγείων, όπου οι αγοραστές επιδοτήθηκαν σκανδαλωδώς με απευθείας αναθέσεις κατασκευής πολεμικών σκαφών έναντι πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων δραχμών. Ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η περίπτωση της Ολυμπιακής. Χάθηκε 1 τρις για τον εκσυγχρονισμό της, χάθηκε σχεδόν μια δεκαετία υποτιθέμενων εξυγιαντικών σχεδιασμών και σήμερα δεν βρίσκεται αγοραστής. Τα ερωτήματα που εγείρονται επισημαίνουν κι αυτά -από μια άλλη σκοπιά- ότι το πρόβλημα της οικονομίας είναι κατεξοχήν πολιτικό. Είναι πρόβλημα κυβερνητικής ανεπάρκειας, δογματικής αγκύλωσης στον κρατικισμό και κομματικού κατεστημένου.

Γιατί απέτυχαν τρία προγράμματα εκσυγχρονισμού της Ολυμπιακής;

Γιατί οι αποικιοκρατικού τύπου συμβάσεις με ξένους εκσυγχρονιστές;

Γιατί δεν δημοσίευαν ισολογισμούς;

Γιατί χρησιμοποιούσαν αθεώρητα βιβλία;

Τι γίνεται με το σκάνδαλο των 200 δις που αποκαλύφθηκε από το 1995, αλλά δεν εξιχνιάστηκε ακόμα;

Οι πραγματικές διαρθρωτικές μεταβολές που χρειάζεται η οικονομία μας παραμένουν άβατο πεδίο για την οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης. Η Κυβέρνηση αυτή αντί να προωθήσει έγκαιρα την απελευθέρωση των αγορών και τις αποκρατικοποιήσεις «σπατάλησε» πολύτιμο χρόνο, είτε συντηρώντας ζημιογόνες επιχειρήσεις, είτε «προστατεύοντας» μονοπωλιακούς οργανισμούς, από τον ανταγωνισμό.

14.     Την ίδια στιγμή η πρακτική της Κυβέρνησης αποκαλύπτει ότι δεν υπάρχει σχέδιο απελευθέρωσης της αγοράς και ενίσχυσης του ανταγωνισμού, αλλά ένας νέος εισπρακτικός πυρετός. Αντί να τροφοδοτούνται οι επιχειρήσεις με υγιή κεφάλαια ώστε να χρηματοδοτήσουν αναγκαίες επενδύσεις η εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο γίνεται κυρίως με διάθεση μετοχών του Δημοσίου για είσπραξη και κατανάλωση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Στη δημόσια εγγραφή της ΕΥΔΑΠ από τα 78,8 δις δρχ. που τοποθέτησαν οι ιδιώτες επενδυτές, τα 62,5 δις δρχ. κατέληξαν στα κρατικά ταμεία και μόλις 16,3 δις δρχ. στην επιχείρηση.

Στη δημόσια εγγραφή της ΑΤΕ τοποθετήθηκαν 111 δις δρχ., από τα οποία 68,8 δις δρχ. κατέληξαν στο δημόσιο το οποίο εισέπραξε άλλα 12,3 δις δρχ. ως μέρισμα.

Το ίδιο έγινε πριν από λίγους μήνες και με τη ΔΕΗ, η οποία εισήλθε στο Χρηματιστήριο βεβιασμένα, μόνο και μόνο για να εισπράξει το Δημόσιο 100 δις δρχ. και μόλις 50 δις δρχ. η επιχείρηση.

15.     Μείζον πρόβλημα για την κοινωνία αλλά ακόμη και για την αναπτυξιακή διαδικασία αποτελεί το ίδιο το κράτος. Η Ελλάδα - σύμφωνα με επίσημες εκθέσεις - έχει τη μεγαλύτερη παραοικονομία (περίπου στο 1/3 του ΑΕΠ της). Έχει τις πιο γραφειοκρατικές και πιο χρονοβόρες διαδικασίες στην ίδρυση νέων εταιριών. Έχει ταυτόχρονα τις πιο διεφθαρμένες και αναποτελεσματικές υπηρεσίες στην Ευρωζώνη. Το κράτος έγινε εστία και αιτία επέκτασης της διαφθοράς. Και αυτή ακριβώς η παρακμιακή πραγματικότητα αποθαρρύνει, καθηλώνει τις δημιουργικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας.