Ασφαλιστικό Ζήτημα:

Τα αίτια, οι ευθύνες της κυβέρνησης και οι προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας

      Το ασφαλιστικό είναι, ασφαλώς, ζήτημα υπαρκτό και εξαιρετικά σοβαρό. Έχει, μάλιστα, ομολογηθεί από την ίδια την Κυβέρνηση, εδώ και πολύ καιρό. Υπενθυμίζω ότι υπάρχουν δεσμεύσεις του πρωθυπουργού για την αντιμετώπιση του προβλήματος από τις εκλογές του '96. Όπως, επίσης, υπάρχει η έκθεση Σπράου, η ανάθεση και πραγματοποίηση σχετικής μελέτης από τους ’γγλους Αναλογιστές, στοιχεία που πιστοποιούν ότι η Κυβέρνηση, όχι μόνο γνώριζε το πρόβλημα, αλλ' επιπλέον απέφευγε, σ' όλο αυτό το διάστημα, κάθε διάλογο με τις πολιτικές δυνάμεις και τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους φορείς των εργαζόμενων, των ασφαλισμένων.

          Είναι ακόμη φανερό  ότι η κυβέρνηση προσπάθησε, στη φάση αυτή, να δημιουργήσει την εικόνα μιας εξαιρετικά βεβαρημένης και επείγουσας κατάστασης. Επαναλάμβανε, μάλιστα, ότι το αργότερο σε δύο μήνες θα κλείσει το διάλογο και θα φέρει για ψήφιση στη Βουλή σχετικό νομοσχέδιο. Για τη δημιουργία της εικόνας αυτής φαίνεται ότι η κυβέρνηση έδωσε ελλειπή, αλλά και ανακριβή στοιχεία στους ’γγλους Αναλογιστές. Είναι γνωστές οι αποκαλύψεις που έκανα στη Βουλή για τα διαφορετικά στοιχεία της μελέτης, με τα δεδομένα του Κοινωνικού Προϋπολογισμού. Με μια φράση η κυβέρνηση αφενός απέφυγε κάθε διάλογο και αφετέρου προσπάθησε να δημιουργήσει ένα κλίμα αβεβαιότητας και έντονης ανησυχίας, ένα κλίμα τρομοκρατίας των ασφαλισμένων, προκειμένου να επιβάλει προαποφασισμένες επιλογές, λύσεις άδικες και αντιλαϊκές.

          Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι για την κατάσταση στην οποία έχει οδηγηθεί το ασφαλιστικό σύστημα απόλυτα και αποκλειστικά υπεύθυνοι είναι αυτοί που κυβερνούν εδώ και είκοσι χρόνια, αυτοί που παίρνουν ή όφειλαν να παίρνουν τις αποφάσεις. Όλοι, πρώτ' απ' όλα, θυμούνται σε ποια κατάσταση είχαν οδηγήσει την κοινωνική ασφάλιση στη δεκαετία του '80. Υπενθυμίζω απλά ότι μόλις αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου το 1990, ένας από τους πρώτους πονοκέφαλους ήταν η αναζήτηση δανείων για την καταβολή των συντάξεων. Και βέβαια είναι καλώς γνωστό ότι με τους νόμους της περιόδου εκείνης σώσαμε το σύστημα από μια αναπόφευκτη κατάρρευση. Τότε, πράγματι υπήρχε μια εξαιρετικά επείγουσα και έκρυθμη πραγματικότητα και αναλάβαμε το πολιτικό κόστος των αποφάσεων που επιβάλλονταν για τη διάσωση του συστήματος. Από 'κει και πέρα τι έκαναν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ ;

          Τα ερωτήματα είναι πολλά και πολύ σοβαρά: Γιατί έως τώρα η κυβέρνηση αρνείτο να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του κράτους και ειδικότερα στην υποχρέωση τριμερούς χρηματοδότησης για τους ασφαλισμένους από το '93 και μετά, υποχρέωση που εμείς θεσμοθετήσαμε ; Είναι ή δεν είναι αλήθεια ότι το κράτος χρωστά σήμερα στην κοινωνική ασφάλιση περίπου 1,5 τρισ. Γιατί δεν εφάρμοζε, για μια ολόκληρη εφταετία, συγκεκριμένες διατάξεις των νόμων της περιόδου '90-'92, και γιατί κατάργησε τελικά τις διατάξεις που απέβλεπαν στη διασφάλιση της διαφάνειας, της χρηστής διοίκησης, το σεβασμό του χρήματος των ασφαλισμένων; Και έπειτα: Έχει ή δεν έχει η κυβέρνηση ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση; Πρέπει ή δεν πρέπει να δούμε τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί; Πόσο σοβαρή είναι η προσπάθεια της κυβέρνησης να μεταφέρει τη συζήτηση στο '60, το '50, το '40 ; Είναι αυτό σεβασμός στον πολίτη ; Είναι συζήτηση που ταιριάζει στο ξεκίνημα του 21^ου αιώνα; Θα δούμε ή δεν θα δούμε τα προβλήματα των ανθρώπων δίπλα μας; Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

Τα βασικά αίτια του προβλήματος

          Είναι, λοιπόν, ανάγκη να δούμε ποια είναι η πραγματική έκταση του προβλήματος και ποια είναι τα αίτια που το προκαλούν. Η λαϊκή ρήση «πονάει δόντι, βγάζει μάτι», δεν μπορεί να εφαρμοστεί από την κυβέρνηση σε βάρος των ασφαλισμένων. Ούτε μπορεί να ακούσει κανείς την προσταγή του πρωθυπουργού «αφήστε τα προβλήματά σας και κοιτάτε αλλού». Τα προβλήματα που επιβαρύνουν το ασφαλιστικό σύστημα είναι γνωστά και χωρίζονται σε δύο βασικές ενότητες. Η πρώτη, αφορά τα ενδοασφαλιστικά ζητήματα. Είναι κυρίως η κακή λειτουργία των Ταμείων, η μη αξιοποίηση της περιουσίας και των πόρων τους, η κατασπατάληση πόρων στον τομέα της υγείας, αλλά και στο διοικητικό τομέα. Υπάρχει επίσης το τεράστιο ζήτημα των οφειλών του Κράτους στα Ταμεία, ζήτημα που αφορά   την κυβερνητική ασυνέπεια στην τριμερή χρηματοδότηση, την οποία εμείς θεσμοθετήσαμε για τους ασφαλισμένους από το 1993.

          Η δεύτερη ενότητα των προβλημάτων του συστήματος συγκροτείται από τα λεγόμενα εξωασφαλιστικά ζητήματα στα οποία δεσπόζουν η έξαρση της ανεργίας, τα εκτεταμένα φαινόμενα μαύρης αγοράς εργασίας, η τεράστιας έκτασης εισφοροδιαφυγή. Ιδίως μάλιστα η παράνομη εργασία περίπου 700 χιλιάδων οικονομικών μεταναστών. Υπάρχει όμως και το εξαιρετικά σοβαρό δημογραφικό ζήτημα, το οποίο αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα επιφυλάσσει δυσμενείς κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Είναι το πρώτο εθνικό ζήτημα.

          Πολύ συνοπτικά υπενθυμίζω ότι το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης - σύμφωνα με σχετική έρευνα- έχει απώλειες :

-        Δεκάδες δισ. δρχ. το χρόνο από την αναποτελεσματική αξιοποίηση της περιουσίας του

-        Εκατοντάδες δισ. δρχ. το χρόνο από την αδυναμία ελέγχου των δαπανών.

-        Εκατοντάδες δισ. δρχ. το χρόνο από εισφοροδιαφυγή.

-        Εκατοντάδες δισ. δρχ. το χρόνο εξαιτίας της ασυνέπειας της κυβέρνησης στις θεσμοθετημένες υποχρεώσεις του κράτους.

          Για όλους αυτούς τους λόγους η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να υπακούει σε συγκροτημένο σχέδιο στο οποίο θα υπάρχει ιεράρχηση προτεραιοτήτων ανάλογα με τη σοβαρότητα των αιτιών που παράγουν το πρόβλημα.

          Επιμένουμε, ότι η μακροχρόνια αντιμετώπιση του προβλήματος βρίσκεται :

          Πρώτον, στην επιτάχυνση της ανάπτυξης, που οδηγεί στην τόνωση της απασχόλησης.

          Δεύτερον, στην αύξηση του αριθμού των ασφαλισμένων, με την αντιμετώπιση της μαύρης αγοράς εργασίας και τη συγκροτημένη ένταξη των οικονομικών μεταναστών στο σύστημα.

          Τρίτον, στη διαμόρφωση μιας συνολικής και μακρόπνοης πολιτικής για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, η διαιώνιση του οποίου οδηγεί σε μια κοινωνία γερόντων.

Χωρίς αυτά, καμιά ρύθμιση, και κανένας νόμος δεν αρκεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Αυταπάτες δεν πρέπει να καλλιεργούνται.

          Πέρα απ' όλα αυτά, υπάρχουν, βεβαίως, και πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστούν οι γνωστές εξαιρετικά σοβαρές αδυναμίες του συστήματος : Ιδίως μάλιστα η κακοδιοίκηση, η κατασπατάληση, η αναποτελεσματική αξιοποίηση της περιουσίας των Ταμείων.

Τι έκανε ή μάλλον τι προσπάθησε να κάνει τώρα η κυβέρνηση ;

          Επεχείρησε, να χρησιμοποιήσει την κοινωνική ασφάλιση για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος. Προσπάθησε να μεταθέσει στις πλάτες των ασφαλισμένων την ανεπάρκεια του κράτους και την αποτυχία της οικονομικής πολιτικής της. Η συνταγή που παρουσίασε ο πρωθυπουργός μετά την εφτάωρη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής και του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ και οι αναλυτικές δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού περιοριζόταν στην κυνική πρόταση «αυξάνουμε τα όρια συνταξιοδότησης και μειώνουμε τις αποδοχές». Γιατί χρειάστηκαν δεκαπέντε ημέρες ώσπου να απαντήσει η κυβέρνηση στην αξίωση του Προέδρου της ΓΣΕΕ που απαιτούσε να αποσυρθεί η θέση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας σύμφωνα με την οποία «δεν υπάρχει δεκάρα τσακιστή» ; Είναι βέβαια, φανερό πια ότι η κυνική συνταγή της κυβέρνησης προσέκρουσε στην καθολική αντίδραση των εργαζόμενων, τη δυναμική στάση συνδικαλιστικών οργανώσεών τους, και την υπεύθυνη θέση της Νέας Δημοκρατίας.

Οι θέσεις και οι προτάσεις μας

       Εμείς δηλώσαμε, από την πρώτη στιγμή, ότι θα συμμετάσχουμε στο διάλογο εφόσον είναι ειλικρινής και ανοικτός. Ο Πρόεδρος του Κόμματος είχε διαδοχικές συναντήσεις με τη συνδικαλιστική ηγεσία, αλλά και αυτόν ακόμη τον αρμόδιο υπουργό. Με δηλώσεις και εκτενείς αναφορές στις τελευταίες ομιλίες του κατέστησε σαφή τη θέση της Νέας Δημοκρατίας. Διευκρινίσεις, επισημάνσεις και απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα δώσαμε σε συνεντεύξεις μας η αρμόδια τομεάρχης κα Μ. Γιαννάκου, ο ίδιος και εκλεκτοί συνάδελφοι. Είπαμε δημόσια και κατηγορηματικά ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η τριμερής συμμετοχή στη χρηματοδότηση. Ότι δεν δεχόμαστε προτάσεις που μειώνουν τις συντάξεις των οικονομικά ασθενέστερων, και μάλιστα σε ποσοστά που φτάνουν στο 45%. Ότι δεν συμφωνούμε με ρυθμίσεις που ουσιαστικά αφαιρούν τη σύνταξη από τις μητέρες. Ότι απορρίπτουμε τις επιλογές που αυξάνουν τα όρια ηλικίας.

         Είπαμε από την πρώτη στιγμή και παραμένουμε σταθεροί στη θέση ότι είναι συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας να εγγυηθεί :

-        Το δημόσιο, αναδιανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης.

-        Τον τριμερή χαρακτήρα της χρηματοδότησης.

-        Τα όρια ηλικίας για τη σύνταξη.

         Επιμένουμε, παράλληλα, ότι, ανάμεσα στ' άλλα, επιβάλλεται :

-        Πλήρης εφαρμογή της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης της περιόδου '90-'92.

-        Λειτουργική αναδιάρθρωση των ασφαλιστικών φορέων και εξορθολογισμός της διαχείρισής τους.

-        Σταδιακή και κατόπιν διαλόγου ενοποίηση συγγενών ταμείων.

-        Αποτελεσματική αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας τους.

-        Εξυγίανση στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης, που χρηματοδοτείται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς.

-        Εξεύρεση ενός μόνιμου μηχανισμού αυτόματης ενίσχυσης των οικονομικά ασθενέστερων συνταξιούχων.

-        Αποφασιστική αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής.

-        Εκσυγχρονισμός στην οργάνωση των Ταμείων, και ριζοσπαστική αντιμετώπιση της κακοδιοίκησης, της σπατάλης και των καταχρήσεων.

-        Ταχεία προώθηση της μηχανοργάνωσης και εφαρμογή της πληροφορικής την οποία περιέργως εγκατέλειψε η κυβέρνηση του δήθεν εκσυγχρονισμού. Και  αυτό είναι πολύ σημαντικό, αλλά και ύποπτο. Υπενθυμίζω απλά ότι μόλις ανατέθηκε στις τράπεζες η καταβολή των συντάξεων αποκαλύφθηκε ότι πληρώνονταν 17 χιλιάδες συντάξεις σε πεθαμένους, που στοίχιζαν στο ΙΚΑ περίπου 30 δισ. δραχμές.

Απόδραση της κυβέρνησης στο χθες

        Παρόλα αυτά η κυβέρνηση, αφού αποδιοργάνωσε το σύστημα, αφού απέτυχε στην αντιμετώπιση της ανεργίας και της εισφοροδιαφυγής που αποτελούν τα πιο σοβαρά αίτια των προβλημάτων του, αφού κινήθηκε ανάμεσα στον Σπράο και τους ’γγλους Αναλογιστές, αρνούμενη κάθε διάλογο με τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου και τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τελικά δεν επεχείρησε τίποτε άλλο παρά μόνο την εκμετάλλευση της κοινωνικής ασφάλισης για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος που η ίδια δημιούργησε. Όταν η απόπειρά της προσέκρουσε στη δύναμη της κοινωνίας αναγκάστηκε να υποχωρήσει, να τραπεί σε άτακτη φυγή. Προσπαθεί τώρα να δραπετεύσει στο χτες, στον περασμένο αιώνα. Δεν θα την ακολουθήσουμε. Μιλά για διάλογο και προσπαθεί να προκαλέσει πόλωση. Μιλά για συναίνεση και προσπαθεί να καλλιεργήσει φανατισμό! Δεν θα την ακολουθήσουμε. Προσπαθεί να μεταφέρει την προσοχή του κόσμου μακριά από τα προβλήματά του. Εμείς κοιτούμε μπροστά. Προχωρούμε μπροστά. Μιλά ο πρωθυπουργός για το δικό του κόσμο προσπαθώντας να πολώσει, να διχάσει, να φανατίσει, να αποπροσανατολίσει. Εμείς δεν κάνουμε διακρίσεις και διαχωρισμούς. Αφήνουμε τα άκρα και τις ακρότητες στους πρωταγωνιστές της «Συνθήκης του ορεινού χωριού της Αρκαδίας». Μιας συνθήκης που δεν ταιριάζει στον 21^ο αιώνα.