Διαπιστώσεις & προτάσεις για μία νέα επιθετική αγροτική πολιτική

Φαίνεται ξεκάθαρα πια - μέσα από τις παλινωδίες και την κομματική διαχείριση - ότι η σημερινή Κυβέρνηση δεν έχει όραμα, δεν έχει πρόγραμμα και σχέδιο για να το υλοποιήσει, δεν έχει συγκροτημένη πολιτική σε κανένα απολύτως τομέα. Από τις εκλογές έως σήμερα, δεν θέλησε και δεν μπόρεσε, ούτε με τα προβλήματα της καθημερινότητας να συγκρουστεί, ούτε τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας να αξιοποιήσει. Και αυτό αποδεικνύεται, πρωτίστως στον αγροτικό τομέα. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε, ούτε τους αναγκαστικούς αγροτικούς συνεταιρισμούς, που μόνο χρέη έχουν συσσωρεύσει, ούτε την κατασπατάληση των κοινοτικών πόρων στην κατανάλωση, αντί της διάθεσής τους σε αναγκαίες επενδύσεις για υποδομές, ούτε το γεγονός ότι χάσαμε όλες τις κοινοτικές μάχες για τα προϊόντα μας, ούτε την κοινή πλέον διαπίστωση ότι η Αγροτική Τράπεζα κατάντησε σύμβολο του κομματισμού και της αδιαφάνειας. Το Υπουργείο Γεωργίας - με ευθύνη του Πρωθυπουργού - όχι μόνο δεν μπορεί να χαράξει και να υλοποιήσει συγκροτημένη πολιτική, αλλ' ούτε στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις του ανταποκρίνεται. Η πραγματικότητα δεν κρύβεται πια και κάθε απόπειρα εμπαιγμού - όπως συνέβη σε βάρος των βαμβακοκαλλιεργητών -συνιστά πρόκληση για τον αγροτικό κόσμο. Η κατάσταση είναι θλιβερή και οι προοπτικές ιδιαίτερα ανησυχητικές. Ιδίως μάλιστα, ενόψει της ευρωπαϊκής διεύρυνσης και ειδικότερα ενόψει της ένταξης χωρών με μεγάλους αγροτικούς πληθυσμούς και σημαντική αγροτική παραγωγή. 

Είναι βέβαια πολύ αργά, αλλά έστω και τώρα απαιτείται σχεδιασμός και  υλοποίηση μιας νέας αγροτικής πολιτικής με επιθετικό χαρακτήρα και σταθερό προσανατολισμό στο αύριο. Κι αυτό προϋποθέτει, πρωτ' απ' όλα, μια συνολική και πλήρη εκτίμηση της σημερινής πραγματικότητας. Αποτελεί ήδη κοινή διαπίστωση ότι υπάρχει:

·       Συνεχής αύξηση του κόστους παραγωγής και μείωση των τιμών βασικών αγροτικών προϊόντων.

·       Μείωση της κοινοτικής στήριξης σε μια σειρά προϊόντων (όπως ο καπνός, το βαμβάκι, το σιτάρι, το λάδι, τα οπωροκηπευτικά) εξαιτίας του συμφωνημένου από την Κυβέρνηση περιορισμού των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. 

·       Τεράστια καθυστέρηση στην υλοποίηση των διαρθρωτικών κοινοτικών προγραμμάτων για νέους αγρότες.

·        Καθυστερήσεις και - σε πολλές περιπτώσεις - εγκατάλειψη των σχεδίων βελτίωσης και των  έργων υποδομής.

·        Εφιαλτική διόγκωση των αγροτικών χρεών που βαρύνονται με τα ληστρικά επιτόκια και πανωτόκια της Αγροτικής.

·        Πολύμηνη καθυστέρηση στην καταβολή των επιδοτήσεων, διάλυση των υπηρεσιών στήριξης του αγρότη, υποβάθμιση του ΕΛΓΑ.

·        Απώλεια παραδοσιακών ξένων αγορών και εκτοπισμός των προϊόντων μας από την εσωτερική αγορά.

·        Συνεχής διεύρυνση του γεωργικού ισοζυγίου σε βάρος της χώρας μας.

·        Συρρίκνωση του αγροτικού πληθυσμού.

·        Μείωση του αγροτικού εισοδήματος, ως ποσοστού του ΑΕΠ κατά 23% (δηλαδή από 9% το 1993, στο 6,9% τώρα).

      Βασικά αίτια της κατάστασης αυτής είναι :

Ø      Η ανυπαρξία συγκροτημένης αγροτικής πολιτικής με άμεσους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Η ανυπαρξία, δηλαδή, μιας πολιτικής η οποία να αντιμετωπίζει τα προβλήματα του παρόντος, να στηρίζει έμπρακτα και αποτελεσματικά τον αγροτικό πληθυσμό και να προετοιμάζει σήμερα αυτά που θα χρειαστεί αύριο η αγροτική οικονομία. Η Κυβέρνηση δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ, ούτε για ένα στρατηγικό σχεδιασμό, ούτε για συγκεκριμένες επιμέρους δράσεις που ήταν και είναι αναγκαίες για να αποτρέψουμε τα δυσμενή, να αξιοποιήσουμε τις νέες ευκαιρίες, τις νέες δυνατότητες, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των καιρών και τις απαιτήσεις της νέας εποχής.

Ø      Η ανυπαρξία εισαγωγής της αειφόρου ανάπτυξης στην ελληνική γεωργία, που αποτελεί και επίσημη πολιτική της Ε.Ε. Η αναγκαιότητα εφαρμογής των στόχων της αειφορίας στην ελληνική οικονομία τίθεται επιτακτικά, δεδομένου ότι η χρηματοδότηση δράσεων στη γεωργία τείνει να εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στη γεωργική παραγωγή.

Ø      Η προφανής αδυναμία των υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας να παρακολουθήσουν τα τρέχοντα ζητήματα γεωργικής πολιτικής, όπως διαμορφώνονται και εξελίσσονται στην Ε.Ε και το διεθνές περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αδράνεια που επιδείχθηκε από τις τεχνικές υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας στην καταχρηστική αύξηση μέχρι και 5% στις παρακρατήσεις των κοινοτικών επιδοτήσεων που εισπράττουν οι καπνοπαραγωγοί.

Ø      Η αδυναμία του Υπουργείου Γεωργίας να εφαρμόσει ένα σύστημα ταχείας απόδοσης των γεωργικών επιδοτήσεων στους δικαιούχους. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ - αιχμάλωτες στο νοσηρό κομματικό κατεστημένο - επέλεξαν ένα διάτρητο σύστημα που λειτουργεί μέσω της Αγροτικής Τράπεζας (του σύγχρονου αυτού άγους) και άλλων φορέων, οι οποίοι αφενός παρακρατούν παράνομα ένα ποσοστό των επιδοτήσεων και αφετέρου καθυστερούν την απόδοσή τους.

Ø      Ο άκρατος κομματισμός και η πρόταξη παρεοκρατικών συμφερόντων που αποτελούν πρόκληση, όχι μόνο για τον αγροτικό κόσμο, αλλά και για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Το κυβερνητικό κατεστημένο έγινε συνώνυμο με την ανυπαρξία συγκροτημένης αγροτικής πολιτικής, την παραλυσία των αρμόδιων υπηρεσιών, την αδιαφάνεια και τα παρακμιακά φαινόμενα που εντοπίζονται σε βάρος του αγροτικού πληθυσμού.

     Το συμπέρασμα είναι πλέον πασιφανές:

Η χώρα χρειάζεται επειγόντως μια νέα επιθετική αγροτική πολιτική, με σχέδιο και πρόγραμμα σε βάθος χρόνου. Μια πολιτική που δεν θα σέρνεται από τα γεγονότα, αλλά θα βγαίνει μπροστά από τις εξελίξεις. Μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα του παρόντος και θα ανταποκρίνεται δυναμικά στις ανάγκες του μέλλοντος.

¨      Απαιτείται, πρώτ' απ' όλα, μετασχηματισμός του Υπουργείου Γεωργίας σε Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έτσι ώστε να γίνει κέντρο επιτελικού σχεδιασμού, με πλήρως αποκεντρωμένες υπηρεσίες. Οι γεωπόνοι και οι τεχνικοί σύμβουλοι πρέπει να βρίσκονται δίπλα στον αγρότη και όχι στα γραφεία των Αθηνών.

Επιβάλλεται συγκροτημένη πολιτική και κρατική αρωγή για την ενσωμάτωση της διάστασης της περιβαλλοντικής προστασίας στην παραγωγή.

¨      Εισαγωγή των νέων τεχνολογιών και φυσικά της βιοτεχνολογίας.

¨      Επιβάλλεται η δημιουργία ειδικού Οργανισμού Προώθησης Αγροτικών Προϊόντων. Να δώσουμε έμφαση στην τυποποίηση και τη μεταποίηση αλλά και στην ποιότητα των προϊόντων μας. Να ανταποκριθούμε στα σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα.

¨      Να δώσουμε προτεραιότητα στην προώθηση των οικολογικών και βιολογικών καλλιεργειών, αλλά και να στηρίζουμε - με αποτελεσματική κρατική αρωγή - νέες καλλιέργειες κατά τις ανάγκες της νέας αγοράς.

¨      Χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα για τη διατήρηση του κοινωνικού μοντέλου της αγροτικής ανάπτυξης και προπάντων για την ενίσχυση της αγροτικής υπαίθρου.

¨      Είναι ανάγκη να αλλάξει ο κανονισμός του ΕΛΓΑ, ώστε να καλυφθούν όλοι οι κίνδυνοι, να σταματήσουν οι πλασματικές εκτιμήσεις ζημιών και να καταβάλλονται άμεσα οι σχετικές αποζημιώσεις στους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Για κάθε καθυστέρηση οι οφειλές του κράτους στον πολίτη να καταβάλλονται έντοκα.

¨      Χρειάζονται επειγόντως έργα για την πρόληψη της λειψυδρίας και την αντιμετώπιση του κινδύνου πλημμύρων. Έργα αντιπλημμυρικά, αρδευτικά και εγγειοβελτιωτικά, φράγματα και ταμιευτήρες νερού.

¨      Είναι επιτακτική ανάγκη να θέσουμε σε εφαρμογή συγκεκριμένα μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας.

¨      Απαιτούνται συγκεκριμένα μέτρα για τη συμπίεση του κόστους της αγροτικής παραγωγής. Μείωση της τιμής των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος για αγροτική χρήση. Μείωση του ΦΠΑ για αγροτικά μηχανήματα. Μείωση των φόρων για κάθε μορφής μεταβίβαση αγροτικής γης προς τους αγρότες.

Στη διαμόρφωση μιας νέας επιθετικής αγροτικής πολιτικής είναι βέβαια ανάγκη να συνυπολογιστούν και :

·        Η εξασφάλιση των όρων για τη σωστή προετοιμασία ενόψει της ένταξης στην Ε.Ε υποψηφίων χωρών, που διαθέτουν γεωργική παραγωγή.

·        Οι προοπτικές που διαγράφονται με την ευρωπαϊκή διεύρυνση, την ένταξη χωρών με ενδιαφέροντα, τη διαμόρφωση της ΚΑΠ.

·        Οι μελλοντικές χρηματοδοτήσεις από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων.

·        Οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των διεθνών γεωργικών αγορών στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

·        Η δημιουργία νέας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών με χώρες της Μεσογείου.

·        Η αύξηση κατά ένα δισεκατομμύριο περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού και οι συνακόλουθες πιέσεις.